Op 25 januari 2021 organiseerde Bazalt een Webinar met James Notthingham over Self-Efficacy.
Tijdens dat Webinar heb ik wat aantekeningen gemaakt die ik onlangs weer gevonden heb. Om ze niet meer kwijt te raken voeg ik die nu toe als blog zodat ik deze mooi in mijn archief kan bewaren.
Het is wat rijp en groen door elkaar, maar wellicht zet het ook jou weer aan het denken.
Er is wat uitwisseling over wat een goede vertaling in het Nederlands is van self-efficacy.
In de buurt komt: omstandigheden te vertonen.
Het vertrouwen of geloof van iemand in het eigen vermogen om specifiek gedrag in verschillende omstandigheden te vertonen.
Het is dus niet ‘zelfvertrouwen’ (of self esteem) , maar veel meer de waarde die je het aan jezelf toekent. Efficacy gaat veel meer over de het hebben van invloed.
Het is wel zo dat een hogere self efficacy kan leiden tot meer zelfvertrouwen. Omgekeerd leidt een hoger zelfvertrouwen niet tot een hogere self efficacy
Als iemand (leerling) zegt: Ik wil hier niet beter in worden.
Dan is de kans groot dat de persoon bedoelt te zeggen: ik geloof niet dat het mij gaat lukken hier beter in te worden.
Let dus op voor beloftes zoals “Als je … en … doet dan denk ik dat het je gaat lukken”. Je kunt namelijk geen garantie geven en je legt het bij externe factoren neer. Dat vergroot het geloof in eigen kunnen niet. Een tegenvallend resultaat terwijl aan … en … voldaan wordt blokkeert het handelen een volgende keer.
Self efficacy ontwikkel je met uitdagende doelen. Er is weerstand nodig, o.a. om tot een inspanning te komen, om doorzettingsvermogen te kweken. Daar komt de leerkuil in beeld: door de leerkuil heen gaan kweekt self efficacy.
Kreten als ‘Ik kan dit’ of ‘Ik ga dit doen’ helpen het ontwikkelen niet. Deze zijn redelijk fixed en ook binair: het lukt of niet.
Beter is ‘Ik kan dit uitzoeken/ aanpakken’ of ‘Ik ga hier uit komen’ Daar zit namelijk meer een inspanning en een proces in. Het eindresultaat is minder gefixeerd en er ligt meer nadruk op het hebben van invloed.
Klaarmaken — richten — vuur (Ready — Aim — Fire) daar verandert Nottingham de volgorde in:
Klaarmaken — vuur — richten. Want je richt beter als je al een paar keer geschoten hebt.
Enige ervaring maakt het leren dus doelgerichter , geeft meer focus. Daar hoort een cultuur van ‘fouten maken moet’ bij. Dat vraag veiligheid maar ook een aanpak van de docent die fouten omarmt, viert en die kijkt naar de fouten waar op dat moment het meest van geleerd kan worden voor het individu of de groep/klas.
Werken met meerdere versies voor te gaan naar de eindversie is een vorm van deze aanpak.
“Learned helplessness” (aangeleerde hulpeloosheid) ontstaat wanneer de persoon geen adequate terugkoppeling op het getoonde eigen handelen. Je hebt een terugkoppeling nodig om te weten wat effectief is bij bepaalde handelingen. Het achterwege blijven van die terugkoppeling creëert hulpeloosheid passiviteit en ondermijnt het geloof in de invloed op het eigen handelen.
Uitdagende opdrachten geven kan helpen bij het ontwikkelen van self efficacy, maar dus alleen als het gepaard gaat met passende en tijdige feedback (op gedrag en proces).
In het onderwijs is het Pygmalion effect bij de meeste docenten wel bekend: Wat docenten denken over leerlingen heeft grote impact: het stellen van hoge eisen en uitspreken van positieve verwachtingen zorgen ervoor dat leerlingen meer leren / verder komen. (negatieve verwachtingen: Golem effect)
Minder bekend is het Galatea effect: het positieve geloof in eigen kunnen wat leidt tot het gaan voldoen aan de eigen ambities (self fulfilling)
Wat als je beiden kunt combineren! Hoe krachtig wordt dan de leeromgeving.
Leren gaat niet altijd lineair, het is onze taak om daarin altijd te kijken naar de ontwikkeling. We willen leerlingen verder helpen, iets leren. Niet (alleen?) om een eindproduct te bereiken.
Nottingham is geen voorstander van niveau groepen die vast staan. De leerling moet namelijk het gevoel hebben om vooruitgang te kunnen boeken en het gevoel hebben om vooruitgang te maken. De feedup / feedback en feedforward cyclus (bekend vanuit het formatieve handelen) past hier bij. Zolang er ruimte is om dit proces cyclisch te doorlopen voor de leerling.
‘
Dus niet zo zeer becijferen om te vergelijken een ander / een norm of waarde maar eerder in vergelijking met jezelf om de ontwikkeling zichtbaar te maken.
Education is about making progress”
Holistisch onderwijs
Iedere vorm van tunnelvisie of te sterke /eenzijdige focus op kennis & vaardigheden, socialisatie, persoonlijke ontwikkeling, leerstrategieën doet afbreuk aan de grondgedachte over onderwijs: onderwijs is dit alles in samenhang!
Jörgen van Remoortere 