Metacognitie, motivatie en zelfregulerend leren – Dylan Wiliam (Lunteren, 2023)

Een rustig blogjaar zie ik nu net, mijn 2e blog pas van het jaar. Alsof er weinig geleerd, gelezen of uitgeprobeerd is in de lessen dit kalenderjaar. En dat is misschien ook wel zo en toch ook weer niet. Wat meer gelezen wat niet direct onderwijs was, meer op een stuk persoonlijke ontwikkeling.

Qua onderwijs ook een beetje pas op de plaats, niet de focus op beter, meer, nieuw maar op bestendigen van wat er nu ligt en is, alleen en samen met mijn fantastiche sectie genoten. Vertragen om straks weer te kunnen versnellen? Wie weet.

Vandaag was gelukkig we een onderwijsfeestje als vanouds. Met onderwijsvrienden als Sofie, Arjan, René, Sacha, collega Ron en mijn onderwijsmattie Blanca. De derde dag dat Dylan Wiliam de deelnemers meegenomen heeft in een divers programma. Voor mij alleen vandaag over wat de titel van deze blog aan geeft. Vanuit het lezen van ‘Fear is the mind killer’, het nodige over executieve functies voorbij te hebben zien komen en na het luisteren van de podcast ReguLLEARN van Hilly en Valentine tijd om eens te luisteren hoe Dylan Wiliam hier naar kijkt mijn zijn enorme bak onderzoekskennis.

Dat stelde niet teleur. Na ruim 280 slides deden we aan het einde een rondje over wat deze dag opgebracht had per tafeltje. Rijp en groen door elkaar en zeker niet volledig:

  • Novices use thinking skills, experts use knowledge
  • Dual pathway theory: na een afweging van factoren kiest een leerling voor of welbevinden of groei en deze factoren geven houvast om morgen al in dialoog met de leerling toe te passen
  • Veel laaghangend fruit haalbaar: small tweaks stack improvement
  • Voldoende handvatten om morgen al die rijke leeromgeving te kunnen creeëren om wat wel leerbaar (learnable) maar niet onderwijsbaar (teachable) is aan te bieden aan leerlingen
  • Transfer is biologisch primair, niet teachable, maar wel guidable via bijvoorbeeld het vorige punt
  • Motivatie en succes gaan hand in hand, versterken elkaar.
  • Focus niet op motivatie maar op de onderliggende factoren

Als je kijkt naar de opbouw en tijdsbesteding per onderdeel dan ging het ochtend deel na een korte uiteenzetting van motivatie, leren vs presteren, en wat is metacognitie voor het overgrote deel over CLT: Cognitive Load Theory. Daarin veel aandacht voor werkheugen en lange termijn geheugen, intrinsic en extraneous load. Daarna een rijtje effecten die (kunnen) helpen om de extraneous load te verlagen:

  • split attention
  • redundancy
  • goal-free
  • worked example
  • expertise reversal

Daarna kon Dunlosky’s strengthening the toolbox voorbij waarbij ook duidelijk werd dat veel leerlingen, maar ook docenten eigenlijk niet scherp hebben welke leerstrategiën nu vanuit onderzoek het meest effectief zijn. In docenten opleidingen lijkt dit minder aan bod te komen, maar ook leerlingen hebben vaak een heel verkeerd beeld en kiezen veel vaker voor de minst effectieve strategieën herlezen, markeren en samenvatten. Uit onderzoeken blijken gespreid leren en testen het meest effectief. In de combinatie zie je dit vaker terug als distributed / spaced practicte testing (waarin je veel aan retrieval doet, dus ook de vergeet curve van Ebbinghaus kwam aan bod).

Die effectievere strategiën kosten vaak meer moeite (niet meer tijd), de prestatie blijft initieel even achter t.o.v. de beleving bij stampen, maar levert op de lange termijn dus duurzamer leren op. Aan ons de uitdaging om leerlingen te onderwijzen hierin, mee te laten oefenen en laten ervaren zodat leerlingen vanuit die succeservaring in de toekomst vaker zullen kiezen voor deze strategieën.

Wat levert deze ochtendsessie mij op?

Eigenlijk een bewustwording dat ik daar al veel mee bezig ben en met sommige effecten /strategieën ook al onbewust, geautomatiseerd: bij lesvoorbereidingen denk ik daar niet meer over na (zit in LT). Waardoor ik wellicht daar niet het maximale uit haal. Ook het besef dat ik daarbij vooral zelf nog de controle voer en niet echt bewust inzet om leerlingen deze strategieën eigen te maken zodat ze niet meer (of minder) afhankelijk zijn van mij als docent.

Aan de andere kant ook een bewustworden dat we nog veel te doen hebben om onze leerlingen en collega’s kennis te laten maken met hoe leren werkt, welke strategieën helpend zijn en hoe je die kunt toepassen bij je eigen leren.

En dan gaat de bijeenkomst over motivatie, metacognitie en zelfregulerend leren, dus wat heeft dit alles ermee te maken? Het was in ieder geval niet de invalshoek die ik vooraf verwacht had. Dus wat is de boodschap van Dylan die ik hier uit meen te halen:

Leerlingen ( & docenten) hebben enorm veel baat bij weten hoe leren werkt en met welke strategieën je het leren leren kunt bevorderen (en met welke minder). Je geeft lerenden daarmee het gereedschap om zelfregulerend te kunnen zijn. Dit overbrengen aan leerlingen kan ‘gewoon’ in iedere vakles gebeuren. De docent legt dit uit, modeleert, laat ervaren en creëert daarvoor de juiste taken en omstandigheden. Je hebt daar geen aparte lessen of programma/project voor nodig binnen je school.

Met dit alleen ben je er natuurlijk niet. Het middag programma geeft daar verder invulling aan met een verdieping (onderzoeken naar) zelfregulatie, of je metacognitie kunt onderwijzen en welke aanpak je daarbij kunt hanteren, een verdieping op motivatie (flow) en de rol van beliefs, attitudes & values van leerlingen bij (zelfregulerend) leren.

Wel een interessant stukje vond ik de hoe leerlingen succes of falen atrribueren:

  • persoonlijk maken – (intern – extern)
  • duurzaamheid (permanance) – (stabiel – instabiel/flexibel)
  • specifieke aard – (specifiek – generiek)

Voorbeeld: Ik heb een slecht cijfer want de docent mag mij niet (extern, stabiel)
Voorbeeld: ik heb een goed cijfer, want de test bevatte toevallig net dat onderdeel dat ik wel geleerd had (intern, instabiel)

Daarna kwam kwamen wat insights onderzoeken naar effecten hiervan op het leren en handvatten op welke manieren je hiermee met leerlingen het gesprek kunt voeren om ze stapjes te laten zetten naar helpende beleviefs, attitudes & values.

Het laatste blokje ging over de impact van sociale en emotionele componenten op het leren waarbij de Dual pathway theorie (Boekaerts, 2006) laat zien dat een leerlingen een behoorlijk aantal interne afweging maakt alvorens de taak aan te gaan (pad van de groei) of niet (pad van welbevinden). Afweging op het gebied van wat vind ik van de taak, hoe pakt dit onderwerp mij, denk ik dat ik deze taak aan kan, vind ik het interessant, hoe gingen eerdere soortgelijke taken, en een kosten/baten afweging (kom ik in de problemen als ik het niet doe, heb ik de investering er voor over).


Bovenstaande is een retrieval poging met af en toe een blik op een foto van een slide die ik gemaakt heb en een globale / diagonale scan van mijn aantekeningen. Het is te laat (tijdstip) nu om nog langs de ! , ? en AP te gaan van mijn aantekeningen.
Die ga ik later nog toevoegen of in een volgende blog verwerken.
Ongetwijfeld staan er typ- en spelfouten als ook spatie en interpunctie fouten in bovenstaande. Ik heb het nu niet uitvoerig nagelezen. Dat komt binnenkort wel. Zie je wat storends, laat het me weten svp!

Plaats een reactie